آبشون از یک جوی نمیرود

هر گاه بین دو یا چند نفر در امری سازگاری وجود نداشته باشد،این اصطلاح را به کار میبرند.

اما ریشه این ضرب المثل:

درگذشته،که شهرها لوله کشی نشده بود اهالی هر شهر برای تأمین آب مورد نیاز خود از آب رودخانه یا چشمه و قنات، که غالباً در جویهای سرباز جاری بود استفاده می کردند. به این ترتیب که اول هر ماه، یا هفته ای یک بار، بسته به میزان وفور آب، حوضها و آب انبارها را با آب جوی کوچه پر می کردند و از آن برای آشامیدن و شستشو و استفاده می کردند. در همین شهر تهران که پیش از این چندین  آب قنات درآن جریان داشت، ساکنان هر محله در نوبت آب گیری - که آب در جوی آن محله جریان پیدا می کرد (آب انبارها و حوضهایشان را کاملاً خالی و تمیز می کردند و سپس از آب پر میکردند). تهرانیها پس از آنکه آب انبارها را پر می کردند،(...)مقداری نمک هم در آب انبار می ریختند تا آب را تصفیه کند و میکربها را بکشد. پر کردن آب انبارها در میان طبقات مرفه و آنهایی که رعایت بهداشت را می کردند، بعد از نیمه شب انجام می شد. چه هنگام روز به علت رفت و آمد و ریختن آشغالها  در جویها، و مخصوصاً شستن ظروف و لباسهای چرکین که در کنار جوی آب انجام می گرفت، غالباً آب جویها آلوده بوده است. به همین جهات هیچ صاحب خانه ای حاضر نمی شد حوض و آب انبار منزلش را هنگام روز پر کند و این کار را شب هنگام  می کردند که جوی تقریباً دست نخورده باشد.

طبیعی است در یک محله که دهها خانه دارد و همه بخواهند از آب یک جوی در دل شب استفاده کنند، چنانچه بین افراد خانواده ها سازگاری وجود نداشته باشد، هر کس می خواهد زودتر آب بگیرد. همین عجله و شتاب زدگی موجب کشمکش و درگیری می شد. شبهای آب نوبتی در محله های تهران واقعاً تماشایی بود. زن و مرد و پیر و جوان از خانه ها بیرون می آمدند و چنان هیاهویی به راه می انداختند که هیچ کس نمی توانست تا صبح بخوابد.

شادروان عبدالله مستوفی می نویسد: «من کمتر دیده ام که دو نفر از یک جوی آب می برند از همدیگر راضی باشند و اکثر میانه ی دو شریک شکراب می شود».

موضوع آب بردن از یک جوی و بگومگوها  تنها اختصاص به شهر نداشت، بلکه در روستاها که از آب رودخانه در یک نهر مشترک، به منظور آبیاری و کشاورزی، آب می بردند؛ اختلاف و ناسازگاری روستاییان بیشتر از شهریها شدت داشت. زیرا در شهرها منظور این بود که حوض و آب انبار منزلشان را چند ساعت زودتر پر کنند ولی در روستاها موضوع آب گیری و آبیاری جنبه حیاتی داشت. روستاییان مقیم دو یا چند دهکده که از یک جوی حق آب داشتند، از بیم آنکه مبادا مدت جاری بودن آب در جوی مشترک قطع شود و آنها موفق نشوند که کشتزارشان را آبیاری کنند، با داس و بیل و چوب به جان یکدیگر می افتادند و در این میان گروهی زخمی  می شدند. با وجودیکه شبکه آبیاری کشور با بستن سدهای بزرگ و کوچک تا حدودی از نارضایی روستاییان کاسته است،هنوز موضوع ناسازگاری آنها کم و بیش به چشم می خورد.از اینجا  است که هنگام درگیری و ناسازگاری میان دو نفر، جمله آبشان از یک جوی نمی گذرد،را به کار میبرند.